` نشريه علمي- پژوهشي مرمت و معماري ايران

بازار تاریخی تهران که در دوره‌ی قاجاریه مرکز تجارت و قلب تپنده‌ی شهر بوده، امروزه نیز همچنان با مقداری تغییر در کالبد و نوع فعالیت در اجزاء و پیکره آن، مرکز تجاری شاخص در تهران محسوب می‌شود. بازار تهران در کنار ارگ و مجموعه‌ی باغ ملی، یکی از مهمترین مجموعه‌های به یاد مانده از تهران تاریخی به‌شمار می‌رود. در بازار تاریخی تهران حالت‌های متعددی به‌لحاظ کیفیت‌های کالبدی و عملکری وجود دارد که با مطالعه و طبقه بندی آنها می‌توان به شناخت مطلوب‌تری از این بازار دست یافت. هدف از انجام این تحقیق شناخت و طبقه‌بندی کیفیت‌های مختلف کالبدی و عملکردی در بازار تاریخی تهران بوده که با روش تفسیری تاریخی و در قالب تحلیل کیفی – کمی صورت پذیرفته است. در این مقاله ارزیابی اجزاء پیکره و فضاهای بازار تهران بر مبنای ماتریسی متشکل از سه معیار کالبدی و دو معیار عملکردی صورت پذیرفته است که عبارتند از: "سنجش سلامت کالبدی"،"سنجش کیفیت‌های فرم و منظر تاریخی کالبد"،"سنجش میزان مداخلات کالبدی"،"سنجش پویایی عملکردی" و "سنجش تاب‌آوری عملکردی". در نهایت پس از ارزیابی بازار تاریخی تهران به‌لحاظ میزان تاب‌آوری در دو بعد کالبدی و عملکردی بر مبنای ماتریس یاد شده؛ 184 حالت شناسایی شد که از بین آنها 43 حالت دارای وزن بودند. از بین 43 حالت وزن‌دار 9 حالت وزن بیشتری را به خود اختصاص می‌دادند که به عنوان کیفیت‌های غالب در تاب‌آوری کالبدی و عملکردی بازار تاریخی تهران شناسایی و در مقاله ارائه شده‌اند.