مرمت و معماری ایران، جلد ۴، شماره ۸، صفحات ۴۷-۶۰
عنوان فارسی شناسایی کیفی نوع چربی استفاده‌شده در ساخت یک مشک چرمی منسوب به دوره سلجوقی، به روش ATR-FTIR
چکیده فارسی مقاله آثار چرمی، دارای ساختار آسیب‌پذیر آلی هستند و در ادوار مختلف تاریخی، نمونه‌های معدودی از آن‌ها برجای مانده‌است. به‌همین دلیل، مطالعه و حفاظت این آثار از اهمیتی خاص برخوردار است. طی آواربرداری سال 1385 در محوطه قلعه‌کوه قاین مربوط به عصر سلجوقی، تعدادی اثر چرمی نادر کشف‌ شد. آثار چرمی با این قدمت و مکشوفه از محیط‌های مدفون، نیازمند بررسی دقیق ساختاری است. میزان و نوع چربی آزاد موجود در چرم نیز، در شناخت بهتر شیوه چرم‌سازی گذشته و آشنایی با منابع تهیه مواد اولیه این فرایند، حائز اهمیت است چراکه درکی صحیح از فرایندهای فرآوری چرم در این دوره تاریخی به ‌دست ‌می‌دهد. بنابر آنچه بیان ‌شد، شناسایی منبع روغن استفاده‌شده در چرم‌سازی، مسأله‌ای است که نگارندگان پژوهش حاضر درصدد پاسخ‌گویی به آن هستند. در این‌راستا، یک مشک چرمی یافت‌شده از قلعه‌کوه قاین با هدف شناسایی نوع چربی استفاده‌شده در روغن‌دهی آن، مطالعه گردیده ‌است. بدین منظور نخست، چربی موجود در چرم با استفاده از حلال دی‌کلرومتان در سوکسله استخراج و با بهره‌گیری از طیف‌سنجی مادون قرمز و به روش طیف‌بینی انعکاس کل تضعیف‌شده (ATR-FTIR)، ارزیابی‌ شد. این بررسی‌ها براساس نوارهای جذبی موجود در طیف به ‌دست ‌آمده از نمونه و مقایسه آن‌ها با نوارهای جذبی طیف‌های حاصل از روغن‌ها و چربی‌های طبیعی استفاده‌شده در چرم‌سازی، صورت ‌پذیرفت. نتایج این بررسی، نشان‌دهنده وجود 582/4 درصد چربی آزاد در نمونه آزمایشی بود که با‌ توجه ‌به مدفون‌بودن اثر درطول زمان در محیط خشک، میزان بالایی تلقی می شود و بیانگر استفاده از روغن و چربی برای تولید چرم است. درواقع، این امر نشانگر استفاده از روغن برای آب​گریز‌ کردن مشک بنابر کاربرد آن است. همچنین، براساس طیف‌های مادون قرمزِ حاصل از چربی استخراج‌شده و مقایسه آن با طیف‌های دیگر روغن‌ها و چربی‌ها، نوع چربی استفاده‌شده به ‌احتمال بسیار، چربی حیوانی؛ حاصل از پیه گوسفند یا گاو بوده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله قلعه کوه قاین، مشک چرمی، چربی آزاد، اسیدهای چرب،ATR-FTIR
عنوان انگلیسی Qualitative detection of type of fat used to make a leather bottle attributed to Seljuk period by ATR-FTIR spectroscopy
چکیده انگلیسی مقاله
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله علیرضا کوچکزایی | alireza koochakzaei
aui
دانشگاه هنر اصفهان
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اصفهان (Art university of isfahan)

محسن محمدی آچاچلویی | mohsen mohamadi
aui
دانشگاه هنر اصفهان
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اصفهان (Art university of isfahan)

حمید فرهمند بروجنی | hamid farahmand
aui
دانشگاه هنر اصفهان
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اصفهان (Art university of isfahan)

نشانی اینترنتی http://mmi.aui.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-89-1&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1098/article-1098-211495.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده مرمت
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات