مطالعات تطبیقی هنر، جلد ۴، شماره ۸، صفحات ۱۵-۳۰

عنوان فارسی مطالعه تطبیقی ساختار بصری ماسک‌های آفریقایی و نقاب در آثار جیمز اِنسور
چکیده فارسی مقاله هدف از نگارش این مقاله، آشکارساختن شباهت‌ها و تفاوت‌هایی است که در ساختار بصری ماسک‌های آفریقایی و نقاب‌هایی که در آثار جیمز اِنسور، هنرمند بلژیکی، شکل گرفته‌اند. بدین منظور، در پژوهش حاضر صورتک‌هایی بررسی می‌شوند که در زمینه‌های گوناگون هنری همچون مجسمه‌سازی، نقش برجسته و برخی از نقاشی‌های نمادینِ آفریقایی از یک سو و آثار جیمز اِنسور در زمینه نقاشی، گراوورسازی و صورتک‌های تندیسه‌وار از دیگر سو، به کار رفته‌اند. صورتک‌هایی که بی‌تردید، خاستگاهشان به علت اختلاف زمانی و مکانی، نژادی و فرهنگی و دیدگاه‌های اجتماعی، همچنین رویکردهای اعتقادی، آئینی و مذهبی ضمن داشتن مختصر شباهت‌هایی، کاملاً با یکدیگر متفاوت‌اند. بنابراین، برای راه‌یافتن به کُنه مفاهیم و معانی نمادینِ چنین آثاری، ابتدا به سؤال اصلی این تحقیق پاسخ داده می‌شود: به‌کارگیری نقاب در آثار اِنسور از همان بینشی سرچشمه می‌گیرد که در ماسک‌های آفریقایی قابل رؤیت است یا اینکه از بستر فرهنگی، دیدگاه‌های اعتقادی و مذهبی و تمایلات اجتماعی دیگر با سودجستن از اسطوره‌های کهن، گروتسک و ماسکارون، بالماسکه، کارناوال و ... برمی‌خیزد. سپس درباره یافته‌ها و نتیجه به‌دست‌آمده از این پژوهش، باید گفت اگر شکل‌گیری ماسک‌های آفریقایی به گذشته‌های دور و تمدن‌های اولیه بشری باز می‌گردد و از فرهنگ، نژاد و اعتقادات قبیله‌ای آنان تأثیر می‌پذیرد، بهره‌گیری از نقاب در آثار انسور به مکانی اروپایی و تمدنی غربی، کشور بلژیک، و از لحاظ زمانی به اواخر قرن نوزدهم و اوائل قرن بیستم میلادی تعلق دارد. بی‌تردید، در زمینه‌های یادشده تفاوت‌هایی آشکار و انکارناپذیر دیده می‌شود که در این واکاوی، ضمن اشاره به وجوه اشتراک و افتراق آن‌ها، به نمایش گذاشته می‌شوند. روش تحقیق به‌کار گرفته‌شده توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری منابع، کتابخانه‌ای است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ماسک‌های آفریقایی، هنر آئینی و رمزپردازی، جیمز انسور، گروتسک و ماسکارون، بالماسکه وکارناوال

عنوان انگلیسی A Comparative Study of African Masks’ Visual Structure and the Masks in the Artworks of James Ensor
چکیده انگلیسی مقاله The aim of this paper is to reveal the similarities and differences in the visual structure of African 'masks' and those of the Belgian artist, James Ensor. Attempts have been made to, on the one hand, examine masks which have been used in different fields of art such as sculpture, reliefs, and African symbolic paintings and, on the other, those masks that have been employed in the artworks of James Ensor (like painting, gravure, and statuesque masks). Undoubtedly, despite having brief similarities, the origins of these masks are quite different due to temporal, spatial, ethnic, cultural differences and social perspectives as well as doctrinal, ritual and religious approaches. Therefore, to discern the meaning of these works, we shall first provide an answer for the main question of this research: Does Ensor's application of masks in his works stem from the very attitude that is present in the African masks or does it originate from cultural background, ideological, religious and social inclinations with an eye on the ancient myths, grotesque, maskaron, masquerade, carnival etc? The findings of the research show that although African masks date back to the early stages of human civilization and are influenced by the culture, race, and tribal beliefs, James Ensor's works belong to the western and European background; Belgium of the late 19th and early 20th century. This paper is a library research and, employing a descriptive-analytical and comparative method, will disclose the sharp and inevitable differences between these two sets of masks.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله African masks, ritual art and symbolism, James Ensor, grotesque and maskaron, masquerade, carnival

نویسندگان مقاله جلال‌​الدین سلطان کاشفی | Jalaleddin Soltan Kashefi
Associate Professor, Faculty of Visual Arts, Art University of Tehran, Iran.
دانشیار، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر تهران.


نشانی اینترنتی http://mth.aui.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-216-2&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده هنرهای تجسمی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات