|
|
مطالعات تطبیقی هنر، جلد ۴، شماره ۸، صفحات ۴۹-۶۳
|
|
|
| عنوان فارسی |
نقد نشانه‌شناختی نگاره بهرام گور در گنبد سپید براساس رمزگان تصویری امبرتو اکو |
|
| چکیده فارسی مقاله |
از اوایل قرن بیستم نشانه‌شناسی به مثابه "روشی از نقد متون"، بستری مناسب را در بررسی سازوکار تولید و ادراک معنا پیش می‌نهد. رمزگان، از مفاهیم بنیادین در نشانه‌شناسی است. هر نظام نشانه‌ای تنها به واسطه آگاهی مخاطب از رمزگان حاکم بر آن، امکان معنامندی می‌یابد. دسته‌بندی ده‌گانه امبرتو اکو از رمزگان تصویری، یکی از روش‌های کارآمد را در بررسی متون تصویری ارائه داده که از طریق آن می‌توان جوانب متنوع یک تصویر را حتی در پیوند با متونی وابسته به دیگر نظامات نشانه‌ای ملاحظه کرد. نگارگری ایرانی عمدتاً در پیوند با ادب فارسی، با کارکرد تصویرگری، ظاهر می‌شود. هفت‌پیکر نظامی گنجوی، به لحاظ کیفیت روایی و موضوع غنایی خود موضوع تصویرسازی‌های بسیاری قرار گرفته است. مقاله پیش‌رو، با هدف تبیین روشی مناسب در نقد نگارگری ایرانی با قابلیت پرداخت به وجوه بینامتنی نگاره‌ها در پیوند با متون ادب فارسی، در عین تمرکز بر ویژگی‌های متنی اثر، نگاره بهرام گور در گنبد سپید را از نسخه خمسه موزه متروپولیتن با بهره‌مندی از دسته‌بندی رمزگان اکو، تحلیل کرده است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی بوده و منابع به صورت کتابخانه‌ای، جمع‌آوری شده است. محتوای انسان‌گرایانه مشهود در نگارگری مکتب بهزاد ممکن است تضادی را در انتقال محتوای نمادین داستان نظامی ایجاد کند. اینکه موفقیت نگارگر در انتقال محتوای نمادین متن ادبی چه میزان بوده و این محتوا از نظام نشانه‌ای زبان به نظام نشانه‌ای تصویر چگونه انتقال یافته است، از سؤالاتی است که در این مقاله بررسی شده است. پرسش‌های دیگر مقاله، به میزان پیروی نگارگر از توصیفات متن ادبی و علت سرپیچی احتمالی وی از توصیفات متن، توجه دارد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد باوجود برخی محدودیت‌های خاص رسانه تصویری، نگارگر در انتقال فحوای نمادین داستان بسیار دقیق عمل کرده و واقع‌گرایی نوظهور در نگارگری آن زمان نیز مانعی در انجام این مهم نبوده است. پیام نمادین متن ادبی از یک سو به یاری تدابیر صوری، شامل کاربست نقوش راست‌خط و ترکیب‌بندی متقارن، پرداخت ظریف به تزئینات هندسی دوّار و انتظام فضای معماری کشیده و از سوی دیگر بهره‌مندی از برخی استعارات ادبیِ دالّ بر مفاهیم کمال و آگاهی که درون‌مایه اصلی داستان هفت‌پیکر است، در نگاره به نمایش درآمده است. در برخی موارد نیز جزئیاتی خارج از توصیفات متن مرجع خلق شده است. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
نشانه‌شناسی، رمزگان تصویری اکو، نقد نگارگری، خمسه نظامی، هفت‌پیکر. |
|
| عنوان انگلیسی |
Semiotic Criticism of Bahram-e-Gour dar Gonbad-e Sepid Miniature on the basis of Pictorial Codes of Umberto Eco |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
Since early twentieth century, semiotics, as an approach for text criticism, has prepared the ground for investigating the procedure of producing and perceiving meaning. Code is among the basic concepts of semiotics. The addressee's knowledge of the codes of a sign system makes it possible to understand its meaning. The 10-item classification of pictorial codes made by Umberto Eco is one of the most effective approaches for making an analysis of a pictorial text and different aspects of a picture even in relation to texts associated with other sign systems. Iranian miniature is mostly of illustrative use in relation to Persian literature. For instance, Nezami Ganjavi's Haft Peykar has been illustrated a lot due to its narrative quality and romantic subject. In this paper, the research methodology is descriptive-analytical and the resources have been collected via library. The miniature of "Bahram-e-Gour dar Gonbad-e Sepid" extracted from the Khamseh version of Metropolitan Museum has been the subject of study using Eco's model for classifying the codes. The questions of this study are as following: - To what extent has this miniature been successful in communicating the content of the literary text through a picture? - How does this miniature transfer the concepts from lingual sign system to a pictorial one? - To what extent is the miniaturist influenced by the description of the text? If not influenced, why? This miniature conveys the symbolic content of the story in a very precise manner despite the limitations of pictorial medium and the newly-emerged realism in the miniature of that time has not been an encumbrance in this regard. The symbolic message of the literary text has been portrayed in the miniature using formal components and some literary metaphors. In some cases, some details not included in the description of the text have been created. |
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
semiotics, pictorial codes of Eco, painting criticism, Nezami’s Khamsa, Haft Peykar |
|
| نویسندگان مقاله |
اشرف السادات موسوی‌لر | Ashrafosadat Mousavi Lar
Associate Professor, Department of Art Research, Alzahra University, Tehran, Iran.
دانشیار، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا (س)، تهران.
فاطمه زهتاب | Fatemeh Zehtab
MA, Department of Art Research, Alzahra University, Tehran, Iran.
ارشد پژوهش هنر، دانشگاه الزهرا (س)، تهران.
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://mth.aui.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-10&slc_lang=other&sid=1 |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
other |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
هنرهای تجسمی |
| نوع مقاله منتشر شده |
پژوهشی |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|