مطالعات تطبیقی هنر، جلد ۴، شماره ۸، صفحات ۱۲۳-۱۳۴

عنوان فارسی بررسی تطبیقی دو شبیه‌نامه از شهادت امام رضا (ع)
چکیده فارسی مقاله شبیه‌نامه‌های امام رضا (‌درودش باد) در اصل به دوره‌ دوم شبیه‌نویسی و پس از آن مربوط می‌شوند؛ دوره‌ای که مقتل‌نویسان، اندکی از وقایع اصلی عاشورا و شهادت حضرت علی (‌درودش باد) دور شده‌ و تلاش برای بررسی زندگی دیگر معصومین را آغاز کرده‌اند. این دوره، کمابیش از زمان حکومت فتحعلی‌شاه قاجار آغاز می‌شود. شبیه‌خوانی یگانه هنر نمایشی منسجم ملی/ مذهبی ایران در اصل، هنری عمومی بود و استقبال همه طبقات جامعه را درپی داشت. ازاین‌رو، معمولاً روایت‌هایی گوناگون از مجلسی یگانه برای مناطق متفاوت پدید آمده است که رویارویی آن​ها ضمن بازشناسی خلاقیت در چارچوب مشخص روایت، می‌تواند مخاطب را با نگرش و عقاید طیف گسترده‌ای از مردم ایران آشنا سازد. با توجه به بهره‌گیری شبیه‌نویسان از روایت‌های تاریخ شیعیان، روایت‌ها در شبیه‌نامه‌های همنام که به موضوع همانندی می‌پردازند، چگونه‌اند؟ آیا شبیه‌نویسان چنان وابسته روایت‌های گذشته بوده‌اند که توان یا امکانی برای نوآوری نداشته‌اند؟ این پرسش‌ها، مهم‌ترین زمینه‌های شکل‌گیری نوشته‌ پیش رو هستند. گردآوری داده‌های این مقاله به روش کتابخانه‌ای انجام شده و با بهره‌گیری از روش توصیفی و استنتاج داده‌ها در مطالعه‌ موردی، نگارش یافته است. این نوشته پس از بررسی دوره‌ شکل‌گیری و نگارش شبیه‌نامه‌های شهادت امام رضا به رویارویی دو تعزیه‌نامه‌ متفاوت از آن​ها می‌پردازد تا همانندی‌ها و ناهمانندی‌های آن دو دریافته شوند. با خوانش بینامتنی این شبیه‌نامه‌های متفاوت، ضمن بررسی و درک تکنیک‌های گوناگون شبیه‌نویسان برای پرداخت نمایشی مناسب از یک رویداد مشخص تاریخی، با تفاوت‌های نگرش و درک عمومی مردم دو منطقه از آن رویداد نیز آشنا می‌شویم. سنجش شبیه‌نامه‌های همنام، نشان می‌دهد شبیه‌نویسان درپی تکرار شیوه‌های گذشته نبوده‌اند و کوشیده‌اند تا راه‌های تازه‌ای را در رابطه با روایت، تماشاگران و جامعه‌ هر دوره بیازمایند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بررسی تطبیقی، شبیه‌نامه (تعزیه‌نامه)، شبیه‌نویسی، امام رضا

عنوان انگلیسی A Comparative Study of Two Ta’ziyehs of Imam Reza’s Martyrdom
چکیده انگلیسی مقاله Imam Reza's Shabih Namehs (the text of Ta'ziyeh) belong to the second period of passion plays writing and after that; a period in which the writers of these texts distanced from the main events of Ashura and martyrdom of Imam Ali and started writing about the other Innocents in Islam. This period began almost during the reign of Fathali Shah Qajar Being the unique integrated national/religious art of Iran, Ta'ziyeh was originally a popular art welcomed by all social classes. Therefore, different narratives of one story appeared in different regions whose confrontation not only leads to recognition of creativity within the definite framework of narrative but also can make the reader familiar with attitudes and beliefs of a broad range of Iranians. This research is mainly based on the following questions: with regard to writers' using of Shiite history narratives, how are the narratives in namesake Ta'ziyehs which deal with the same subject? Have these writers been under the influence of past narratives so much that they did not have capacity or possibility for innovation? The data of this study has been gathered via library method and has been analyzed by descriptive-inferential method. After investigating the writing period of Imam Reza martyrdom's Ta'ziyehs, this study explores the confrontation of two different Ta'ziyehs in order to find their similarities and dissimilarities. Through an intertextual reading, and while studying various techniques used by writers for providing the proper dramatic description of a given historical event, we become familiar with differences in local people's attitude and understanding of such event.The evaluation of namesake Ta'ziyehs shows that the writers do not seek repeating the past methods and have tried to try new ways regarding the narrative, audience and society of each period.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله comparative study, Shabih Nameh (Ta’ziyeh Nameh), passion plays writing,Imam Reza

نویسندگان مقاله رضا کوچک‌زاده | Reza Kuchakzadeh
کارشناس‌‌‍‌‌‌‌ارشد کارگردانی تئاتر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.


نشانی اینترنتی http://mth.aui.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-15&slc_lang=other&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده other
موضوعات مقاله منتشر شده سایر
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات