پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان، جلد ۱۳، شماره ۲۶، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی سیر تحول کالبدی، عملکردی و ادراکی فضا در گونه‌شناسی مساجد تاریخی قزوین (دوره‌های اوایل اسلام، سلجوقی، صفوی و قاجار)
چکیده فارسی مقاله تاریخ پیدایش مساجد مترادف است با تاریخ ظهور اسلام و گسترش آن، تابع توسعه و نفوذ این بنای مقدس در جوامع مختلف بوده است. بی‌شک در طول تاریخ ترکیب مساجد با فنون، فرهنگ‌ها و نگرش‌های غنی جوامع گوناگون، معماری آن را به عنوان نماد معماری اسلامی رقم می‌زند؛ به گونه‌ای که می‌توان ادعا نمود تحول در سایر بناهای اسلامی به تبعیت از تطور معماری مساجد آغاز شده است. در اینجا پرسش اصلی این است که آیا در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت معماری مساجد شهر تاریخی قزوین چه به لحاظ ویژگی‌های کالبدی و چه به لحاظ دگردیسی‌های تاریخی می‌توان به قواعد و چهارچوب‌هایی دست یافت که منتج به سیر تحول گونه‌های فضایی مساجد این شهر از منظر کالبدی، عملکردی و ادراکی گردد. بر این اساس، مطالعه حاضر عواملی چون فهم چیستی و چگونگی ساخت و توجه به مفاهیم اخذ شده در نمونه‌های مورد مطالعه در دروه‌های اوایل اسلام، سلجوقی، صفوی و قاجارِ شهر تاریخی قزوین را نیز در برمی‌گیرد. روش تحقیق پژوهش کیفی است که به کمک روش‌های تفسیری ـ تاریخی نگاشته  و اطلاعات آن به صورت میدانی و اسنادی گردآوری می‌شود. در واقع این تحقیق به بازخوانی سیر تحول در 11 گونه برقرار و ارزشمند در دوره‌های مذکور در شهر قزوین می‌پردازد و چگونگی سازمان­دهی فضایی و نحوه ارتباط فضای نیایشی و شیوه­های تعریف فضای باز و بسته را در الگوی فضایی این مساجد از منظر کالبدی، عملکردی و ادراکی مورد بررسی قرار می‌دهد. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد سیر تحول مساجد مورد پژوهش در دوره‌های فوق در شهر تاریخی قزوین بیان‌کننده اشتراکات و تمایزات مختلف و دگرسانی در چگونگی سازمان­دهی فضایی و نحوه ارتباط فضای نیایشی و شیوه­های تعریف فضای باز و بسته در الگوی فضایی این مساجد بوده و در هر دوره قابل شهود است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله گونه‌شناسی، مسجد، سازماندهی فضا، تحول فضایی، نظام کالبدی، قزوین
عنوان انگلیسی evolution of the physical, functional and perceptual space in the historical mosques of Qazvin: (early Islamic, Seljuk, Safavid and Qajar periods)
چکیده انگلیسی مقاله The history of the creation of mosques is synonymous with the history of the emergence of Islam and its spread, it has been subject to the development and influence of this sacred building in different societies. Undoubtedly, throughout history, the combination of mosques with techniques, cultures and rich attitudes of various societies makes its architecture a symbol of Islamic architecture; In such a way that it can be claimed that the transformation in other Islamic buildings has started following the development of the architecture of mosques. Here, the main question is whether in the present study, considering the importance of the architecture of the mosques of the historical city of Qazvin, both in terms of physical characteristics and in terms of historical transformations, it is possible to achieve rules and frameworks that result in the evolution of the spatial types of mosques in this city from the point of view of Physical, functional and perceptive. Based on this, it includes factors such as the understanding of chastity and how to construct and pay attention to the concepts obtained in the samples studied in the early Islamic, Seljuk, Safavid and Qajar schools of the historical city of Qazvin. The research method in the prospective research is qualitative, which is written in a combined form with interpretive-historical and descriptive-analytical methods, and the data collection is in the form of field and documents. In fact, this research rereads the course of evolution in 11 established and valuable species in the mentioned periods in Qazvin city, and how spatial organization and the way prayer space is connected and the ways of defining open and closed space in the spatial pattern of these mosques from a physical point of view. , functional and perceptual. The results of the data analysis show the evolution of the researched mosques in the above periods in the historical city of Qazvin, expressing different commonalities and differences and differences in the way of spatial organization and the way of communicating the prayer space and the ways of defining open and closed space in the spatial pattern of this There are mosques and it can be seen in every era.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله typology, mosque, space organization, spatial transformation, physical system, Qazvin
نویسندگان مقاله حامد حیاتی | hamed hayaty
Qom Azad University
دانشگاه آزاد قم

نیکی نیکخواهان | niki nikkhahan
Ahvaz Azad University
دانشگاه آزاد اهواز

نشانی اینترنتی http://ph.aui.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-2134-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده پژوهش وجوه هنری در معماری و شهرسازی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات