پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان، جلد ۶، شماره ۱۲، صفحات ۶۷-۷۵

عنوان فارسی گره هشت و زهره موج‌دار خاستگاه احتمالی نقش‌مایه بته/ بوته در فرش
چکیده فارسی مقاله یکی از مهم‌ترین و فراگیرترین طرح‌های فرش ایران که در بیشتر کانون‌های بافندگی از دیرباز تا کنون بر زمینه فرش‌ها نشسته و رخ نمایی کرده، طرح معروف بته است؛ که با اندک تغییراتی در نقش‌مایه‌ آن در انواع متنوعی ارائه شده است. این طرح هندسی برخلاف بسیاری از طرح‌های پیچیده اسلیمی‌ها‌ و ختایی‌ها، نقش‌مایه ای ساده می‌باشد؛ که سرتاسر زمینه فرش را به خود اختصاص داده است. تا به امروز، بحث‌های نظری مختلفی درباره زمینه‌های شکل‌گیری و معانی نمادین این نقش‌مایه ارائه شده که هریک از زاویه خاص به آن توجه داشته‌اند. در این پژوهش مهم‌ترین مسئله که هدف اصلی آن نیز است، بررسی ساختار ترسیمی یک نوع از نقش‌مایه‌های بته به‌کاررفته در فرش و شناسایی و معرفی الگوی اولیه آن است. این مسئله، با کمک گرفتن از هندسه پنهان موجود در طرح‌های بته بررسی شده است. با‌توجه‌به شکل نقش‌مایه بته شکسته و بررسی‌ بسیاری از گره‌های پرکاربرد، مشخص شد که گره هشت و زهره موج‌دار احتمالاً می‌توانند پایه اولیه نقش‌مایه بته باشند. ازاین‌رو، برای اثبات این موضوع، از شیوه توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده که در تحلیل از رویکرد مقایسه تطبیقی استفاده شده و با به‌کارگیری روش یافته ‌اندوزی همزمان از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی سود جسته است. نتیجه این بررسی‌ها، تطبیق و هم‌پوشانی حداکثری شکل نقش‌مایه بته با گره یادشده بود. هرچند تعدادی از انواع نقش‌مایه‌های بته، پس از گذشت سال‌ها همچنان بدون تغییر باقی مانده‌اند، اما در بیشتر مواقع به‌سبب ایجاد تنوع و نوآوری و جلوگیری از تکرار و یکنواختی، بارها و بارها ازسوی طراحان و بافندگان فرش و تحت تأثیر تکنیک‌های مختلف بافت فرش، دستخوش ایجاد تغییرات مختلف قرار گرفته‌اند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله

عنوان انگلیسی Comparative analysis of Botteh minimal iterative basic pattern in carpets incorporating “Wavy Hasht-o-Zohreh” geometric knot
چکیده انگلیسی مقاله One of the most important and the most ordinary designs ever-decorating the face of the carpets woven in the centers concerned with weaving Iranian Carpet is “Botteh”. Bottheh has been developed in a wide variety of forms with a slight change in its original design. Unlike many complicated Islimi and Khotaiee designs, it is a simple minimal iterative basic pattern which covers the whole surface of the carpet. There have been a lot of talks and discussions about its symbolic concepts and notions, a general conclusion of which is presented here. The main issue in the present article is the analysis of the drawing structure of Botteh and the identification and introduction of its basic pattern. Preliminary inspections revealed that one of the geometric knots of the “Hasht” category known as “Wavy Hasht-o-Zohreh” would be the base of Botteh; so, their components were compared and contrasted one by one to verify the proposed hypothesis. The results showed maximum correspondence and overlapping between Botteh and the specified knot. Despite the unchanged nature of some forms of Botteh like Malmir over the years, in most cases carpet designers and weavers have exercised variety and innovation in order to avoid mere repetition and monotony. The great number of the weaving techniques has been also an influential factor in modifying some of its details to renew Botteh. Its symbolic and mysterious concepts and notions are still getting renewed while researchers continue their speculations.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله

نویسندگان مقاله مهدی رجایی |
دانشگاه هنر اصفهان دانشکده صنایع دستی گروه فرش
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اصفهان (Art university of isfahan)


نشانی اینترنتی http://ph.aui.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-652-1&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله دریافت فایل مقاله
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده هنرهای تجسمی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات