پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان، جلد ۶، شماره ۱۲، صفحات ۱۱۹-۱۲۸
عنوان فارسی مطالعه قالی‌های درویشی دوره قاجار با تأکید بر قالی‌های نورعلیشاهی
چکیده فارسی مقاله قالی‌های دوره قاجار از غنی‌ترین گنجینه‌های هنری ایران است. در قالی‌های این دوره ظهور نوع خاصی از طرح وکاربری جدید برای آن مشاهده می‌شود که قالی‌های تصویری، نمونه شاخص این تغییرات است. نقوش این دسته از قالی‌های قاجار نه‌تنها از تأثیر مضامین مختلفی همچون ادبی و داستانی دور نمانده بلکه مضامین مذهبی و صوفی‌گری را نیز بازتاب داده است. از آن جمله می‌توان به قالی‌هایی که شخصیت‌های معنوی و دراویش را نشان می‌دهند، اشاره نمود. بافتن صورت دراویش بر روی قالی‌ها را باید از پدیده‌های دوره قاجار و قسمتی از جنبش تصویرگری بر روی قالی دانست. این قالی‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: اول، قالی‌هایی که به تصاویر دراویش مزین شده و دوم، قالی‌هایی که موضوع آنها را وسایل آیینی دراویش تشکیل می‌دهد. در پژوهش حاضر، 8 نمونه از این دسته قالی‌ها موردمطالعه و بررسی قرار گرفته است؛ 5 نمونه از دسته اول و 3 نمونه از دسته دوم. لازم است بیان شود که طی مطالعات صورت‌گرفته در 5 نمونه دسته اول، محوریت موضوعی، نورعلیشاه از دراویش مشهور طریقه نعمت اللهی است. در دسته دوم، وسائل آیینی دراویش همچون نمادهایی موردتوجه قرار گرفته که درراستای بیان اهداف و محتوای مذهبی مورداستفاده قرار گرفته و ازلحاظ معناشناسی بسیار حائز اهمیت است. با بررسی نقوش این قالی‌ها می‌توان نتیجه گرفت، باورها و اعتقادات جامعه به‌عنوان بخشی مهم از تفکر جامعه و ازسویی تأثیرات غرب به نوعی در شیوه نمایش این دوره انعکاس یافته است. از یافته‌های این پژوهش می‌توان به عوامل مؤثر بر ظهور و شکل‌گیری قالی‌های تصویری با موضوع درویشی اشاره نمود که شامل تمایل به صوفی‌گری، تمایلات ملی و مذهبی، آمیخته‌شدن فضای جامعه با شعائر و آموزه‌های دینی و محوریت موضوع انسان متأثر از هنر اروپایی است. این تحقیق از نوع بنیادین و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. جمع‌آوری اطلاعات به‌ صورت کتابخانه‌ای و فیش‌برداری انجام یافته و اطلاعات به‌دست‌آمده هم به شیوه کیفی تجزیه و تحلیل شده‌ است. معرفی قالی‌های درویشی دوره قاجار و شناسایی عوامل مؤثر بر ظهور و شکل‌گیری آنها و معرفی نقوش و عناصر نمادین مرتبط با دراویش و صوفی‌گری از اهداف این مقاله است. در این راستا نگارندگان در مقاله حاضر، درپی پاسخ به این سؤالات هستند: عوامل مؤثر بر شکل‌گیری قالی‌های درویشی چیست؟ برای بیان اهداف و محتوای صوفی‌گری از چه نماد‌ها و ابزاری استفاده شده است؟
کلیدواژه‌های فارسی مقاله قالی تصویری، درویشی، صوفی‌گری، قاجار، نورعلیشاه.
عنوان انگلیسی Survey Of Pictorial Rugs In Qajar Era
چکیده انگلیسی مقاله Abstarct: Qajar rugs are among the richest treasures of Iranian art. In these carpets , specific kind of design and new usage were created. Motifs of these group of qajar carpets not only were affected by various literary and storied themes but also reflected by religious and mystical themes. In this way, we can mention carpets of spiritual characters and darvishes. Weaving of darvish ‘s faces on the carpets, is one the important event of qajar art and movement of illustration on the carpets. We can categorize these rugs into two groups: 1. carpets with image of darvish 2. carpets with subject of ritual items By examining the pattern of the carpets, it can be concluded that beliefs of society as an important part of society thinking, on the other hand the effects of west are reflected.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Pictorial rugs, Iranian rugs, Mysticism, Qajar art
نویسندگان مقاله لاله آهنی | laleh ahani
tabriz islamic art university
تبریز- خیابان آزادی، میدان حکیم نظامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اسلامی تبریز (Art university of tabriz)

آزاده یعقوب زاده | azadeh yaghoubzadeh
tabriz islamic art university
تبریز- خیابان آزادی، میدان حکیم نظامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اسلامی تبریز (Art university of tabriz)

علی وندشعاری | ali vandshoari
tabriz islamic art university
تبریز- خیابان آزادی، میدان حکیم نظامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اسلامی تبریز (Art university of tabriz)

نشانی اینترنتی http://ph.aui.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-651-1&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله دریافت فایل مقاله
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده سایر
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات