|
|
مطالعات تطبیقی هنر، جلد ۷، شماره ۱۳، صفحات ۰-۰
|
|
|
| عنوان فارسی |
مطالعه نگاره‌های نمادین خورشید در محراب و سنگ قبرهای محرابی قرن ۴ تا ۷ ه. ق. |
|
| چکیده فارسی مقاله |
محراب و سنگ قبرهای محرابی، از دست‌ساخته‌های مهمی در ایران به شمار می‌روند که از کارکردهای دینی - آیینی متفاوتی برخوردارند. محراب مهم‌ترین مکان مسجد جهت بازنمایی قبله است و سنگ قبر، لوحی از مشخصات متوفی (نام، تولد، مرگ، مذهب) به نشانه تکریم و احترام برای متوفی است. سنگ قبرهای محرابی، به لحاظ فرمی شباهت بسیاری با محراب دارند. شباهت این دست‌ساخته‌ها، نه‌تنها در فرم ظاهری، بلکه در تزیینات ازجمله آیات قرآنی، ادعیه، اسلیمی و ختایی‌ها نیز مشهود است. یکی از مرسوم‌ترین نقوش در این دست‌ساخته‌ها، نگاره‌های نمادین وابسته به خورشید است. این مقاله باهدف شناخت مؤلفه‌های معنایی نقش خورشید، سعی در پاسخ به این مسأله دارد که نماد خورشید در چه اشکالی، با چه مفاهیمی و با چه افتراق و اشتراک‌هایی در محراب و سنگ قبرهای محرابی قرن 7-4 ه.ق. جدا از کارکرد آیینی این دست‌ساخته‌ها بازنمایی شده است؟ لذا تلاش بر آن است تا با روش تحلیلی- تطبیقی، نمادهای خورشید در این دست‌ساخته‌ها، شناسایی و مفاهیم آن ها در ایران باستان و نیز پس از ظهور اسلام بررسی و درنهایت وجوه اشتراک و افتراق آن ها آشکار گردد. یافته‌ها بیانگر آن است که نماد خورشید در اشکال متفاوتی ازجمله دایره، چلیپا، گل نیلوفر و شمسه در این دست‌ساخته‌ها به‌کاررفته است. تداوم نگاره‌های خورشید در این دست‌ساخته‌ها بیانگر در هم‌آمیزی فرهنگ ایرانی – اسلامی است که در حکمت ایران باستان نمادی از نور و روشنایی (اهورامزدا) بوده و پس از اسلام نیز به عنوان تمثیلی از جلوه نور الهی به ویژه در نقش شمسه تجسم‌یافته است. از میان نگاره‌ها، نقش دایره بیشترین کاربرد را در محراب‌ها و گل نیلوفر در سنگ قبرها داشته و نقش شمسه و چلیپا در محراب‌ها حضوری پررنگ داشته و در سنگ قبرها مشاهده نشده است. |
|
| کلیدواژه‌های فارسی مقاله |
نگاره خورشید، سنگ قبرهای محرابی، چلیپا، گل چندپر، شمسه |
|
| عنوان انگلیسی |
sun motife in mihrab and tombeston |
|
| چکیده انگلیسی مقاله |
|
|
| کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله |
sun motife, mihrab, tombstone,cross,circle |
|
| نویسندگان مقاله |
شهربانو کاملی |
دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اصفهان (Art university of isfahan)
احمد امین پور |
aminpoor@aui.ac.ir
دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اصفهان (Art university of isfahan)
|
|
| نشانی اینترنتی |
http://mth.aui.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-526-1&slc_lang=fa&sid=fa |
| فایل مقاله |
فایلی برای مقاله ذخیره نشده است |
| کد مقاله (doi) |
|
| زبان مقاله منتشر شده |
fa |
| موضوعات مقاله منتشر شده |
هنرهای تجسمی |
| نوع مقاله منتشر شده |
پژوهشی |
|
|
|
برگشت به:
صفحه اول پایگاه |
نسخه مرتبط |
نشریه مرتبط |
فهرست نشریات
|