مطالعات تطبیقی هنر، جلد ۶، شماره ۱۲، صفحات ۱-۱۴

عنوان فارسی مطالعه تطبیقی فرم نقشمایه های چهار محراب دوره ایلخانی در استان اصفهان (اولجایتو، مقبره پیربکران، مسجدجامع اشترجان، مسجدجامع هفتشویه)
چکیده فارسی مقاله نقشمایه‌های گچ‌بری شده محراب‌های دوره ایلخانی، شاهکاری در طراحی و اجرا هستند. در این پژوهش، در راستای رسیدن به هدف، با روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی، چهار محراب در دوره ایلخانی که عبارتند از محراب اولجایتو، محراب مقبره پیربکران، محراب مسجدجامع اشترجان و محراب مسجدجامع هفتشویه، از لحاظ نقشمایه‌های گیاهی و هندسی، نسبت‌ها، ساختار و روابط هندسی توصیف، تحلیل و مقایسه و نقشمایه‌های گچ‌بری دوره ایلخانی شناسایی شده‌اند. پژوهش حاضر در پی پاسخ‌گویی به این سوال‌ها است که انواع نقشمایه‌های به کاررفته در این محراب‌ها کدامند و ارزش‌های بصری و زیبایی‌شناختی نقشمایه‌های این محراب‌ها چیست و کدام نقشمایه در این محراب‌ها بیشتر به‌کارگرفته شده است و چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی بین نقشمایه‌های این چهار محراب وجود دارد؟ اکثر بررسی‌های صورت گرفته تنها به توصیف کلی این آثار و تاریخ اجرا و یا محدوده تاریخی آنها پرداخته و به نقشمایه‌های تزیینی، نسبت‌های طلایی و ساختار و روابط هندسی در به کارگیری آنها توجه نکرده‌اند. بررسی تطبیقی، وجوه افتراق و اشتراک نقشمایه‌های به‌کاررفته شده در این دوره را آشکار می‌کند و ویژگی‌های نقشمایه‌ها را نشان می‌دهد. به‌طور خلاصه نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که هم فرم کلی محراب و هم اکثر نقشمایه‌ها در چهار محراب دارای ساختار و روابط هندسی ویژه و بر پایه نسبت‌های طلایی طراحی شده‌اند. نقشمایه‌های گچ‌بری شده محراب‌های مذکور با ضخامت و برجستگی زیاد و پیچیده‌ اجراء شده‌اند با این تفاوت که نقشمایه‌های محراب اولجایتو دارای برجستگی کمتر و ظرافت بیشتر است. در این محراب‌ها از انواع اسلیمی‌ها مانند خرطومی، دهانه اژدری، اسلیمی‌های قاب بند و گردش‌های حلزونی بسیار استفاده شده است. تکرار و تقارن باعث ایجاد ریتم، حرکت و هماهنگی نقشمایه‌ها گردیده است. با کنار هم قرار دادن نقشمایه‌های محراب‌های مذکور به خوبی روند تحول و تکامل تدریجی آن‌ها از یک طرح ساده اولیه به طرح‌های پیچیده‌تر را نشان می‌دهد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله

عنوان انگلیسی A Comparative Study of Motifs in Four Ilkhanid Mihrabs in Isfahan Province (Pirbakran Mausoleum, Oshtorjan Mosque, Haftshuyeh Mosque and Oljaito)
چکیده انگلیسی مقاله Molded motifs in Ilkhanid mihrabs are masterpieces of design and implementation. The aim of this study is to describe, analyze and compare the Oljaitu mihrab, Pirbakran mausoleum mihrab, Oshtorjan mosque mihrab and Haftshouyeh mosque mihrab in terms of plants and geometric motifs, proportions, structure and geometric relationships in a descriptive-analytic manner. Identification and comparison of the four aforementioned mihrabs have not been studied so far. This work tries to answer the following questions: 1)What are the types of motifs used in these mihrabs ?2)What are the visual and aesthetic values of motifs in these mihrabs ?3)Which motifs were used mostly on these mihrabs? 4)What are the similarities and differences between the motifs of the four aforementioned mihrabs? In most of studies in the literature, general description of the mihrabs and date of construction have been considered but the decorative motifs, golden ratios, structure and geometric relationships have not been investigated. This comparative study reveals similarities and differences of the motifs and their features used in this course. The results of this study indicate that the general form of the mihrabs as well as most of their motifs have special structure and geometric relationships and are designed based on the golden ratio. The molded motifs of the mentioned mihrabs have been implemented with thickness and intricacy, with the exception of Oljaito mihrab in which the motifs are less prominent and more elegant. Various kinds of arabesque have been also used in this era. Repetition and symmetry creates rhythm, movement and coordination in the motifs. Considering the mihrab motifs together, we can find out the development and evolution from a simple basic pattern to the more complex designs.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله

نویسندگان مقاله شادی نقیب اصفهانی | shadi naghib isfahani
faculty of visual arts, art university of isfahan
دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اصفهان (Art university of isfahan)

افسانه ناظری | afsane nazeri
faculty of visual arts, art university of isfahan
دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان نویسنده مسئول
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اصفهان (Art university of isfahan)

بهنام پدرام | behnam pedram
faculty of architectural conservation, art university of isfahan
دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اصفهان (Art university of isfahan)


نشانی اینترنتی http://mth.aui.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-659-1&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1137/article-1137-457873.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده هنرهای تجسمی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات